Κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του ψυχίατρου και Διδάσκοντα Ψυχαναλυτή της Association Psychanalytique de France, της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης, Αθανάσιου Αλεξανδρίδη ''Χτίζοντας ταυτότητα'', από τις εκδόσεις Ίκαρος.
Το βιβλίο απευθύνεται στους γονείς, στους παιδαγωγούς, στους ειδικούς της ψυχικής υγείας και, γενικότερα, τους «χτίστες ταυτότητας».
Διαβάζουμε μέσα από τον Πρόλογο
Το ''Χτίζοντας ταυτότητα'' είναι το τρίτο, μετά τους Παιδικούς έρωτες και τους Παιδικούς φόβους, βιβλίο της σειράς ΣΧΟΛΗ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΓΟΝΕΩΝ.
Η πολύ θετική υποδοχή των δύο πρώτων βιβλίων από γονείς και ειδικούς της παιδικής ηλικίας μού επιβεβαίωσε την αρχική αντίληψη ότι χρειάζονται «ανοιχτά» βιβλία, χωρίς ιδεολογικούς ή άλλους φραγμούς, για να συζητηθούν τα θέματα της παιδικής κατάστασης και της οικογενειακής λειτουργίας μέσα σε μια ρευστή κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό επιχειρεί το παρόν βιβλίο: να προσφέρει γνώσεις και δρόμους σκέψης για το πώς θα μπορούσε να ενισχυθεί η ταυτότητα του παιδιού ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της οικογένειας και της κοινωνίας χωρίς να είναι κάποιος επιδερμικός ρόλος αλλά μια ταυτότητα ριζωμένη στον βαθύ και πραγματικό εαυτό του.
Το υλικό αυτής της σειράς προέκυψε από την επεξεργασία μαγνητοφωνημένων βραδινών διαλέξεων «χωρίς χαρτιά» που ακολουθούνται από συζήτηση με «ανοιχτά χαρτιά». Αυτό συμβαίνει µία φορά τον μήνα µε τους γονείς των μαθητών ενός μικρού ιδιωτικού δημοτικού σχολείου τα τελευταία εννέα χρόνια.
Η έντονη ανάγκη των γονέων να εκθέσουν και να συζητήσουν μια σειρά από θέματα που αναφέρονται στην ανάπτυξη των παιδιών τους, στις ενδοοικογενειακές σχέσεις και στη σύνδεση των παιδιών µε το σχολείο και το κοινωνικό περιβάλλον συνιστά το φόντο των συναντήσεων.
Η επιθυμία τους για γνώση είναι το διαρκές κίνητρο, και η σταθερότητα του πλαισίου αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη ισχυρών δεσμών εμπιστοσύνης μεταξύ µας, µε αποτέλεσμα τον υψηλό βαθμό προσωπικής έκθεσης, που ίσως εντυπωσιάσει τον αμύητο αναγνώστη.
Όμως η πορεία για την αναγνώριση των ζητημάτων των παιδιών δεν μπορεί να είναι παραγωγική παρά µόνο αν περνά μέσα από την αναγνώριση του τι αυτά τα ζητήματα ανακαλούν και προκαλούν στους γονείς. Αυτό είναι που ορίζει και τη στάση τους απέναντι στην αναδυόμενη προσωπικότητα των παιδιών τους. Γιατί η οικογένεια είναι ένας διαρκώς μεταβαλλόμενος χώρος δυνατών συγκρούσεων τόσο ανάμεσα στις δυνάμεις αγάπης και σε εκείνες της επιθετικότητας καθενός από τα άτομα που τη συγκροτούν όσο και ανάμεσα στην ίδια ως σύνολο και στην εξωτερική πραγματικότητα. Μέσα από αυτό το πρίσμα γίνονται οι συζητήσεις, µε αυτή την ψυχοδυναμική ψυχαναλυτική θεώρηση ορίζονται οι απαντήσεις.
Αν και το βιβλίο χωρίζεται σε κεφάλαια με συγκεκριμένο αντικείμενο, δεν πρόκειται για ακαδημαϊκά άρθρα αλλά για ζωντανές συζητήσεις, οι οποίες –ευχάριστα, κατά τη γνώμη µου– συχνά παρεκκλίνουν και ξαναβρίσκουν τον στόχο τους. Τα κείμενα που προέκυψαν αποτελούν τα γραπτά ίχνη ενός συλλογικού συμβάντος, μιας συν-σκέψης, μεγάλο μέρος της οποίας δυστυχώς είναι αδύνατον να περάσει στον γραπτό λόγο, γιατί εκφράζεται µε τον τόνο της φωνής, τη μιμική έκφραση και τη γλώσσα του σώματος.
Με αυτή την έννοια, αν ο αναγνώστης θέλει να τον κινητοποιήσουν πραγματικά τα κείμενα του βιβλίου, ας αφεθεί να φανταστεί τον εαυτό του ως µέλος αυτών των βραδινών µας συναντήσεων και ας αρχίσει να µας ρωτά. Σε πολλά θα του απαντήσουμε εμείς, µε τον τρόπο µας. Σε πολλά θα απαντήσει ο ίδιος, µε τον δικό του τρόπο. Αυτή η διαδικασία ετεροπροσδιορισμού και αυτοπροσδιορισμού θα τον οδηγήσει στην καρδιά του προβληματισμού του παιδιού του. Και έτσι, νομίζω, θα αρχίσει ο ουσιαστικός διάλογός τους.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 13
ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ 17
Η έννοια της ταυτότητας [21] • Τα στερεότυπα [23] • Η έννοια του ρόλου [23] • Η έννοια του χαρακτήρα [24] • Φύση και λόγος [24] • Εκλεκτικές συγγένειες [25] • Η έννοια της προσωπικότητας [25] • Στοιχεία της ταυτότητας [26] • Η έννοια της ταυτότητας στην αρχαία Ελλάδα [27] • Η αφηγηματικότητα και η χρήση της γλώσσας ως δείκτες της ταυτότητας [27]
• Η ταυτότητά μου ως γιου ή κόρης του τάδε και της τάδε [28] • «Ποιανού είσαι;» [29] • Τα μικροπεριβάλλοντα ως φορείς στοιχείων της ταυτότητας [30] • Αντίσταση στην αλλαγή στοιχείων της ταυτότητας [31] • Απογύμνωση από εξωτερικά στοιχεία της ταυτότητας [31]
• Στην υπηρεσία του κοινού [32] • «Τι κάνεις», όχι «Τι είσαι» [33] • Ταύτιση με ήρωες [34] • Τηλεόραση και Ίντερνετ [34] • Ορισμός στοιχείων της ταυτότητας από τους γονείς [34] • Φύση: η βασική μήτρα του ωραίου [35] • Διαφορετικές ταυτότητες μέσα στην οικογένεια [35] • Ο αλητάμπουρας εγγονός [36] • Η αλλοδαπή και αλλόθρησκη σύζυγος [37] • Ποφόλυγες και φληναφήματα [37] • «Μα σε ποιον έμοιασες, παιδί μου;» [38] • Ο διανοούμενος πατέρας και ο αντιεξουσιαστής γιος [39] • Η πάλη των αντιθέτων [40] • Καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων [41] • Ικανότητα αποχωρισμού [41] • Ικανότητα πένθους [41] • Η παλιά μονοκατοικία [42] • Η βία ως παράγοντας δημιουργίας ταυτότητας [42] • Η σχέση παιδιών και ηλικιωμένων γονέων [43] • Οι παππούδες και οι γιαγιάδες ως φορείς αλήθειας [44]
ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ 45
«Ποιο από τα δύο παιδιά μας θα συνεχίσει στο ίδιο σχολείο;» [49] • Άνιση αντιμετώπιση των παιδιών από τους γονείς [50] • Διαφορετικές προσωπικότητες παιδιών, διαφορετική συμπεριφορά γονέων [51] • Συναισθηματικές διαφοροποιήσεις [51] • Η καλύτερη δυνατή απόφαση [52] • «Ύποπτες» επιλογές [52] • Εργαζόμενη μητέρα με τρία παιδιά [53] • Είναι εφικτή η ισότητα αντιμετώπισης παιδιών από τους γονείς τους; [54] • Ανάπτυξη ικανότητας μέσω ελλείμματος [54] • Ευνουχισμός [55] • Αλλαγή αντικειμένου με στόχο τη σαγήνη [56] • Συνθήκες απώλειας και πένθους [56] • Ωριμάζοντας στον ρόλο του γονέα [57] • Το πρώτο παιδί [57] • Το 10 δεύτερο παιδί [58] • Το τρίτο παιδί [58] • Προάσπιση δικαιωμάτων παιδιού από τους γονείς [58] • Το μισάωρο της αποκλειστικότητας [59] • Το φύλο του παιδιού [61] • Το φύλο ως sex και
ως gender [61] • Πατεράδες και γιοι [62] • Η ισότητα μεταξύ των δύο γονέων [63] • Παράπονα γυναικών [64] • Πρακτικό και συναισθηματικό μοίρασμα [64] • Ο σεβασμός μέσα στη σχέση των γονέων [65] • «Εγώ σηκώνω το μεγαλύτερο βάρος!» [65] • Πράξεις αντί για λόγια [66]
• Το πάρε δώσε μεταξύ των δύο γονέων [66] • Έγνοια, δόσιμο, συμπαράσταση [67] • «Όταν φτάσεις στην ηλικία του αδελφού σου…» [67] • Το κομμάτι που αναλογεί στον καθένα [67] •
Κάθε δώρο στην ώρα του [68] • Υγιής ανταγωνισμός [68] • Ανταμοιβή και ποινή [69] • Αυτο-επιβράβευση [69] • Στόχος, αξιολόγηση, ανταμοιβή [70] • Συναίνεση του παιδιού στον ορισμό στόχου [71] • Συμβόλαια βελτίωσης [71] • Άδραξε τη στιγμή! [72] • Το κέικ της μη ντροπής [73] • Το ντροπαλό παιδί [73] • Συμμετοχή στο παιχνίδι μέσω παρατήρησης; [75] • Διάλειμμα χωρίς παιχνίδι [75] • Μυστικά και ένταξη στην ομάδα [75] • Η ώρα του διαλείμματος στο σχολείο [76] • Η έννοια του αρκετού [76] • Ποιότητα, όχι ποσότητα [77] • Ασυνεννοησία και συνεννόηση [77] • Το καθήκον των σχολικών εργασιών [78] • Εργασίες για το σπίτι [78]
ΧΤΊΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΕΚΤΊΜΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΤΟΠΕΠΟΊΘΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ 81
Διάκριση αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης [85] • Σχετίζεται η αυτοεκτίμηση με την
αυτοπεποίθηση; [86] • Η αυτοεκτίμηση ως αξιολόγηση [86] • Το Εγώ και το Υπερεγώ
[87] • «Μα πώς μου κόλλησε αυτή η ιδέα για τον εαυτό μου;» [87] • Το Αυτό [88] • Το θεμέλιο της αυτοεκτίμησης [89] • Χτίσιμο της αυτοπεποίθησης [90] • Αύξηση της αυτοπεποίθησης [90] • Η αυτοπεποίθηση δεν συνεπάγεται και αυτοεκτίμηση [91] • Η έννοια της αυτοεκτίμησης [91] • Αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση ως προς τις επιμέρους ζώνες του Είναι [92] • Βοηθώντας το παιδί να αυξήσει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του [92] • Εμπιστοσύνη προς την ομάδα: η βάση για την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης [93] • Αξιοποίηση της ομάδας [94] • Σύνδεση αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης [95] • Παιδί με χαμηλή αυτοεκτίμηση ή χαμηλή αυτοπεποίθηση [96] • Η νεύρωση της αποτυχίας [97] • Αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση σε σχέση με τα αδέλφια και το οικείο περιβάλλον [97] • Αυτοεκτίμηση: καλή ή ορθή εκτίμηση του Εαυτού; [98] • Εκλεκτική αλαλία [98] • Ακατάπαυστη φλυαρία στο σπίτι [98] • «Εγώ στο σχολείο, και η αδελφή μου στο σπίτι;» [100] • Αδέλφια με μεγάλη διαφορά ηλικίας [101] • Αδέλφια με μικρή διαφορά ηλικίας [101] • Ανάδειξη ικανοτήτων των αδελφών από τους γονείς [101] • Πώς βοηθάμε το παιδί να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του; [102] • Αυτοεκτίμηση και ηθική [103] • Μη δογματικά σχήματα [104] • Καταναγκαστικός υπερεγωτικός λόγος [104] • Αλλαγή της αυτοεκτίμησης μέσα στον χρόνο [105] • Η προσωπική μας μυθιστορία [105] • Διαλεκτική στάση [106] • Αυτοεκτίμηση - αυτοπεποίθηση και ηλικία [107] • Εκτίμηση λειτουργίας ομάδας [107] • Εκτίμηση λειτουργίας οικογένειας [107]
ΨΥΧΙΚΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΌΤΗΤΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 109
Στοιχεία που ευνοούν την ψυχική ανθεκτικότητα [114] • Η σημασία της καταγωγής [115] • Φάρα και σόι [116] • Μνήμη πέντε γενεών [117] • Η διατήρηση της συλλογικής μνήμης [117] • Πολυτεχνείο και πτώση της Χούντας [118] • Τυραννοκτονία και δημοκρατία [118] • Εβραίοι και προφορική παράδοση [118] • Γενεαλογία και αφήγηση συλλογικών ιστοριών [119] • Τροποποίηση ιστοριών [119] • Εγκατάλειψη από τη μητέρα [120] • Γενεαλογία και πολιτισμική καταγωγή [120] • Αντιμετώπιση του παιδιού από την οικογένεια με βάση το φύλο του [121] • Η νοοτροπία της επαρχίας σχετικά με τα κορίτσια [122] • Ελλάδα: κοινωνία δύο ταχυτήτων [123] • Παιδικές χαρές, βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί [124] • Ελλείμματα και ψυχική ευαλωτότητα [125] • Εσωτερικές πιέσεις και ψυχική ανθεκτικότητα [126] • Ο ανθρωποφοβικός και ο ναρκισσιστής [127] • Το κλάμα ως επικοινωνιακό μήνυμα [127] • Ο ιδιωτικός χώρος της ψυχής [128] • Επέμβαση των γονέων σε δύσκολες καταστάσεις [128] • Κοινωνικοί κανόνες και ψυχική ανθεκτικότητα [129] • «Εγώ ποτέ δεν θα το έκανα αυτό» [130] • Οι κίνδυνοι της εποχής μας [130] • Ίντερνετ και ψυχική ευαλωτότητα [131] • Το σώμα και η ανθεκτικότητα στο βλέμμα του άλλου [132] • Συνέντευξη για πρόσληψη [133] • «Θέλω να μοιάζω με τον φίλο μου» [134] • Κάθαρση του ερωτικού και εξομοίωση [135] • «Φύγε εσύ!» [136] • Λεκτική και σωματική βία [136] • Μπούλινγκ [137]
ΑΝΑΖΗΤΏΝΤΑΣ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ 139
Το νόημα ως διαδικασία ανάπτυξης συλλογισμών [143] • Το νόημα ως κατεύθυνση [143] • Το ψυχικό εργοτάξιο [144] • Η μεταβλητότητα του νοήματος [144] • Άμεση απόδοση νοήματος και αφήγηση [145] • Τα συναισθήματα ως δείκτης προσέγγισης του βαθύτερου Είναι [146] • Προς αναζήτηση νοήματος [146] • Η επιθετικότητα [147] • Οικογενειακό σχέδιο [147] • Το λειτουργικό νόημα [148] • Αναζήτηση νοήματος και προσωπικότητα [148] • Πεδίο κοινού νοήματος στην οικογένεια [150] • Νόημα και ψυχανάλυση [151] • Η αξία της αφηγηματικότητας στην ψυχανάλυση [152] • Νόημα και παιδαγωγική [153] • Η στιγμή της αποκάλυψης [154] • Η ομάδα σαν ένας άνθρωπος [155]
Βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα
Ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης είναι ψυχίατρος, παιδοψυχίατρος, Διδάσκων ψυχαναλυτής της Association Psychanalytique de France, της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας - Ε.Ψ.Ε. και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης.
Είναι διδάκτωρ της Ιατρικής και της Φιλοσοφικής, αντιπρόεδρος των Ιατρικών Ειδικοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Κλάδος Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής (UEMS), γραμματέας της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας.
Είναι επίσης συγγραφέας και επιμελητής ψυχαναλυτικών βιβλίων, ποιητικών συλλογών και ενός μυθιστορήματος.
Από τη ''Σημασία της εικόνας του σώματος στους σχιζοφρενείς'' (1982) μέχρι σήμερα έχει ανακοινώσει και δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό εργασιών σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και ατομικά βιβλία.
Κύριοι τομείς των ενδιαφερόντων του είναι η ψυχοπαθολογία των ψυχώσεων, των πρώιμων τραυμάτων και των εξαρτητικών και ψυχοσωματικών οργανώσεων, η ψυχογλωσσολογία, η θεωρία της ψυχανάλυσης και η αισθητική.
Τα τελευταία χρόνια διευθύνει την Ψυχαναλυτική Σειρά στις εκδόσεις Ίκαρος, από τις οποίες κυκλοφορούν τα βιβλία του ''Η βία'' (2007) και ''Φύση και λόγος στην ψυχανάλυση'' (2011), Ικαρος
Από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη κυκλοφορεί το βιβλίο του ''Το παιδικό ψυχόσωμα'' (2014).
Ο Πέτρος είναι ο λύκος, Χατζηνικολή, 1987· Ίκαρος, 2016
Η βία, Ίκαρος, 2007
Φύση και λόγος στην ψυχανάλυση, Ίκαρος, 2011
Το παιδικό ψυχόσωμα, Γαβριηλίδης, 2014
Παιδικοί έρωτες, Ίκαρος, 2017
Le Psychosoma infantile, L’Harmattan, 2017
Παιδικοί φόβοι, Ίκαρος, 2018
Το 1992, με τη συλλογή ''Αλέξειν μοι την λέξιν'' σε εκδόσεις Χατζηνικολή, άρχισε τη συστηματική παρουσίαση της ποίησής του.
Έχει εκδώσει οκτώ ποιητικές συλλογές, με πλέον πρόσφατη τη συλλογή ''Αλγόρυθμος'' σε εκδόσεις Ίκαρος, 2016
Γη μεσόγειος, Οδός Πανός, 1994
Μακρύς χωρισμός, Γαβριηλίδης, 1996
Κατασκήνωμα, Γαβριηλίδης, 1998
Όροι της βεβαιότητος, Ίκαρος, 2006
SMS, Ίκαρος, 2008
Υπέρθλιψη, Ίκαρος, 2011
Το 2015 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα, ''Το πρωτάκι'' σε εκδόσεις Καστανιώτη.
