Η Ελληνική Εταιρεία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (Ε.Ε.Ψ.Ψ.) διοργανώνει στις 12-14 Απριλίου 2019 το XVI Συμπόσιο της με θέμα:
«Γυναικεία Σεξουαλικότητα: είναι ακόμα μια σκοτεινή ήπειρος;».
Το Συμπόσιο θα πραγματοποιηθεί στο Ξενοδοχείο Divani Palace Acropolis
Στόχος του συμποσίου είναι να αποτελέσει έναν χώρο ανταλλαγής σκέψεων και προβληματισμού αναφορικά με τη γυναικεία ταυτότητα, τη γυναικεία σεξουαλικότητα και τη θηλυκότητα γενικότερα.
Τι γνωρίζουμε σήμερα για τη γυναίκα, τη γυναικεία σεξουαλικότητα και τη θηλυκότητα;
Είναι ακόμα μια σκοτεινή ήπειρος όπως την εποχή του Freud;
Ο Freud πίστευε σε έναν πρωτογενή ανδρισμό, που έχει βιολογική βάση.
Η φροϋδική θηλυκότητα είναι δευτερογενής και στηρίζεται στον φθόνο του πέους και το σύμπλεγμα του ευνουχισμού. Η φαντασίωση ότι θα αποκτήσει το πολυπόθητο πέος από τον πατέρα της οδηγεί το κορίτσι στην τελική επιλογή σεξουαλικού αντικειμένου, καθώς και στην επιθυμία για τεκνοποίηση. Πολλοί ψυχαναλυτές, όπως ο Abraham, η Horney, η Klein, ο Jones, η Kestenberg κ.ά., ενώ συμφωνούν με τον Freud ότι η ανατομία ασκεί κυρίαρχο ρόλο, αμφισβητούν την πρωτογενή αυτή αρρενωπότητα.
Θεωρούν ότι το μικρό κορίτσι διαθέτει ασυνείδητη (έστω) επίγνωση του κόλπου της και ότι η θηλυκότητα προέρχεται από πρώιμα σωματικά (θηλυκά) βιώματα, τα οποία αποκτούν ψυχική αναπαράσταση.
Η Melanie Klein υποστηρίζει ότι το οιδιπόδειο του κοριτσιού δεν εγκαθίσταται έμμεσα, προς όφελος των ανδρικών του τάσεων, αλλά άμεσα σαν αποτέλεσμα της καθοριστικής επίδρασης που ασκούν τα θηλυκά ενορμητικά του στοιχεία. Δηλαδή το κορίτσι επιθυμεί το πέος λιβιδινικά και όχι ναρκισσιστικά, όπως θεωρεί ο Freud.
Τις απόψεις αυτές υποστηρίζει ο όρος «πρωτογενής θηλυκότητα», που υπονοεί ότι τα κορίτσια δεν ξεκινούν τη ζωή τους σαν μικροί άνδρες, αλλά η αίσθηση για τον εαυτό τους αναπτύσσεται σε σχέση με το θηλυκό τους σώμα.
Άλλες απόψεις, πέρα από τον βιολογικό/ανατομικό καθορισμό της αίσθησης του φύλου, τοποθετούν την εμφυλοποίηση (gendering) στο πλαίσιο των αντικειμενοτρόπων σχέσεων. Τονίζουν τον σημαντικό ρόλο των γονεϊκών, συνειδητών και ασυνειδήτων, φαντασιώσεων μέσα σε ένα συγκεκριμένο πολιτισμικό, κοινωνικό και ιστορικό γίγνεσθαι. Η θηλυκότητα, αλλά και η αρρενωπότητα, διαμορφώνονται μέσω των ταυτίσεων που καλείται το βρέφος να επιτελέσει αναφορικά με τις προβολές των γονιών του.
Κατά την Joyce McDougall ο Freud, επικεντρωμένος στην προοπτική του μικρού αγοριού, παραβλέπει έναν παράγοντα πολύ σημαντικό για το μικρό κορίτσι: την σχέση μητέρας – κόρης. Η McDougall υποστηρίζει ότι αυτή η σχέση θα καθορίσει το γυναικείο σώμα και τις ερωτογόνες ζώνες του σαν ένα σωματοψυχικό είδωλο, συνδέοντας το στόμα και τη μήτρα μεταξύ τους, ειδικότερα στις πολύ πρώιμες φάσεις της ανάπτυξης.
Η Julia Kristeva αναγνωρίζει μια πρωτο-θηλυκότητα (την αποκαλεί «θηλυκή θέση»), μια πρωταρχική ταυτότητα, που αναπτύσσεται και στα δύο φύλα οφειλόμενη στην εγγύτητα μητέρας-βρέφους. Η πρωϊμότερη σεξουαλικότητα του μικρού κοριτσιού, βασισμένη παραλλήλως τόσο σε μια κινητοποίηση του κόλπου, όσο και σε μια διέγερση της κλειτορίδας, δομείται στα πλαίσια της ψυχικής αμφισεξουαλικότητας.
Η Nancy Chodorow θεωρεί την οικογένεια σαν τη δομή που επιβάλλει την εμφυλοποίηση. Το γεγονός ότι η μητέρα είναι γυναίκα έχει σαν συνέπεια η αίσθηση του ανδρισμού στους άνδρες να είναι διαφορετική από ό,τι η αίσθηση της θηλυκότητας στις γυναίκες, και σίγουρα πιο προβληματική. Στον πυρήνα της ταυτότητας του φύλου του αγοριού υπάρχει - λόγω βαθιάς πρώιμης ταύτισης-μια πρωτογενής θηλυκή πλευρά, την οποία πρέπει να ξεπεράσει στη βάση της διάκρισης «εγώ-μη εγώ». Το αγόρι μαθαίνει την ταυτότητα του φύλου του σαν μη-θηλυκή ή μη-μητρική, σε αντίθεση με το κορίτσι που δεν ορίζει τον εαυτό του σαν «όχι-άνδρας» αλλά σαν «εγώ, που είμαι γυναίκα». Οι δυσκολίες που έχουν τα κορίτσια να εγκαταστήσουν μια «θηλυκή» ταυτότητα δεν οφείλεται σε αρνητικό ορισμό αυτής της ταυτότητας ή σε άρνηση (όπως στα αγόρια) αλλά στο ότι ταυτοποιούνται με ένα φύλο υποτιμημένο από την ανδρική ηγεμονία στην κοινωνία μας. Η ηγεμονία αυτή έχει μετατρέψει αυτές τις εμπειρίες με τέτοιο τρόπο ώστε το ανδρικό να παραπέμπει στην κανονικότητα, την ίδια στιγμή που οι γυναίκες ορίζονται σαν «μη-άνδρες».
H Catherine Chabert αναφέρεται σε μια αρχαϊκή θηλυκή πλευρά του ανθρώπινου ψυχισμού, παρούσα και στα δύο φύλα. Είναι σχετική με το αμιγές θηλυκό στοιχείο του Winnicott, αλλά και διαφορετική, καθώς για την Chabert η πρωταρχική σχέση με τη μητέρα δεν είναι εκτός ενορμήσεων, όπως θεωρεί ο Winnicott, αλλά γεμάτη αρχαϊκή σεξουαλικότητα και βία.
Μέσα από το μεγάλο κλινικό της έργο, συνδέει την προβληματική της απώλειας με την οιδιποδειακή προβληματική, τη διαφορά των φύλων και την ψυχική αμφισεξουαλικότητα.
Η σύλληψή της για το «θηλυκό μελαγχολικό» μάς βοηθά στη βαθύτερη κατανόηση της σεξουαλικότητας στη σοβαρή ψυχοπαθολογία.
Επιπλέον των ταυτίσεων στον κάθετο άξονα γονιού-παιδιού, ψυχαναλυτές, με κύρια εκπρόσωπο την Juliet Mitchell, συνδέουν την εμφυλοποίηση (gendering) και με την αδελφική σχέση. Υποστηρίζουν ότι με το που γεννιέται ένα παιδί αναγορεύεται σε αγόρι ή κορίτσι. Αυτός ο διαχωρισμός αποτελεί υποκειμενικό βίωμα για το βρέφος την εποχή του «αδελφικού τραύματος», όταν το νέο μωρό δεν είναι απλώς μωρό, αλλά είναι ένας αδελφός ή μία αδελφή. Το βρέφος αποκτά την έννοια του έμφυλου εαυτού μέσω αυτού του «άλλου».
Σχετικά τελευταία, μετανεωτερικές απόψεις (το φιλοσοφικό ρεύμα της αποδόμησης καθώς και η Queer Theory) απορρίπτουν κάθε έννοια σεξουαλικής στάσης σαν φυσική συνέπεια του έμφυλου σώματος. Αποδομούν επίσης την έννοια του φύλου τοποθετώντας το στις κοινωνικές κατασκευές, πέραν των βιολογικών καθορισμών. Οι απόψεις αυτές τείνουν να αγνοούν τους βιολογικούς προσδιορισμούς του σώματος και να θεωρούν ότι το σωματικό βίωμα δεν συμμετέχει στη νοηματοδότηση του εαυτού, συνειδητή και ασυνείδητη.
Η θηλυκότητα λοιπόν είναι μια κοινωνική κατασκευή, που επιβάλλεται στο παιδί κατά την εμφυλοποίηση, σαν αποτέλεσμα μιας αυταρχικής κανονιστικής νόρμας.
Η σύγχρονη ψυχανάλυση δεν παραγνωρίζει τις πολιτισμικές, κοινωνικές και διαπροσωπικές επιρροές αλλά ούτε και τον ρόλο των ενορμήσεων στη διαμόρφωση και την αίσθηση του φύλου, παρά τις όποιες διαφορές ως προς τη σημασία των διαφόρων παραμέτρων.
Στο Συμπόσιό μας για τη Γυναικεία Σεξουαλικότητα, ελπίζουμε να διαχειριστούμε με γόνιμο τρόπο τις διάφορες θεωρητικές σχηματοποιήσεις σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα, πιστοί στο ψυχαναλυτικό ιδεώδες να παραμένουμε ανοικτοί στις νέες προκλήσεις, μακριά από προκαταλήψεις και βεβαιότητες.
Δημήτρης Ρήγας
Πρόεδρος Ε.Ε.Ψ.Ψ.
Προσκεκλημένες ομιλήτριες:
Η Catherine Chabert είναι Ψυχολόγος, Ψυχαναλύτρια και μέλος της Association Psychanalytique de France (APF), Professeur emerite a l’ Universite Paris - Descartes.
Η Catherine Chabert συγγραφέας πολλών ψυχαναλυτικών βιβλίων, συνέγραψε το κεφάλαιο “Tell me whom you like best “ του πρόσφατου συλλογικού έργου Psychic Bisexuality: A British-France Dialogue.
Juliet Mitchell, Ψυχαναλύτρια, Institute of Psychoanalysis, Fellow professor στο Cambridge όπου ίδρυσε το Centre for Gender Studies και Διευθύντρια του Expanded Doctoral School in Psychoanalytic Studies στην ψυχαναλυτική μονάδα του UCL. Συγγραφέας πολλών ψυχαναλυτικών βιβλίων μεταξύ των οποίων τα Psychoanalysis and Feminism, Women the Longest Revolution, Mad Men and Medusas, Siblings: Sex and Violence κ.α.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το επιστημονικό πρόγραμμα περιλαμβάνει:
Ομιλίες
Στρογγυλά τραπέζια / Kλινικά εργαστήρια / Oμάδες εργασίας
Ειδική συνεδρία στη μνήμη του Παναγιώτη Σακελλαρόπουλου
Ελεύθερες ανακοινώσεις
Ομαδικές εποπτείες κλινικού υλικού
Συζητήσεις με αφορμή ένα βιβλίο
ΟΜΙΛΙΕΣ
C. Chabert: From hysteria to melancholia: the many figures of the feminine
J. Mitchell: Sisters: the bisexual subject and its gender
Γρ. Βασλαματζής: Από το “Θηλυκότητα” (1933) του Φρόιντ στη “θηλυκότητα” των αναλυτών
Σχόλιο στην ομιλία της J. Mitchell
Ε. Βλαχάκη: Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα
Ε. Καλλιτεράκη: Η προοιδιποδειακή καθήλωση και η δυσκολία που δημιουργεί στη σεξουαλική ταυτότητα μιας γυναίκας
Χ. Καραμανωλάκη: Το πρωταρχικό αντικείμενο αγάπης στις αναλύσεις γυναικών από γυναίκες: μια προσέγγιση από την πλευρά της αντιμεταβίβασης
Δ. Κυριαζής: Σκέψεις για την ερωτική επιθυμία και τον φόβο της γυναίκας σε ψυχανάλυση
Γρ. Μανιαδάκης: Σχόλιο στην ομιλία της C. Chabert
Δ. Ρήγας: Γυναικεία σεξουαλικότητα. Είναι ακόμη μια σκοτεινή ήπειρος;
Γ. Στεφανάτος: Σχόλιο στην ομιλία της C. Chabert
Στ. Τουρνής: Η ανάγκη τεκνοποίησης, ‘’ανάγκη του υπάρχειν’’; Μία ιδιαίτερη όψη της γυναικείας σεξουαλικότητας
Β. Φαλάρας: Η γυναικεία σεξουαλικότητα στην αναλυτική συνεδρία
Ν. Χαμπέρης: Με αφορμή τη Dora
ΣΤΡΟΓΓΥΛΑ ΤΡΑΠΕΖΙΑ
Σεξουαλικότητα και φύλο: είναι μια κατασκευή;
Ε. Αβδελά, Β. Καντζά, Δ. Ρήγας
Ιχνηλατώντας πλευρές της γυναικείας σεξουαλικότητας
Οργάνωση: Βορειοελλαδική Ψυχαναλυτική Εταιρεία
Β. Αρβανιτίδου, Ι. Ιεροδιακόνου-Μπένου, Σ. Λαζαρίδου, Χ. Πήνιου
Εφηβικές αναζητήσεις προς τη γυναικεία σεξουαλικότητα
Οργάνωση: Ελληνική Εταιρία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Παιδιού & Εφήβου
Δ. Αναστασόπουλος, Ε. Λάγιου-Λιγνού, Ν. Ταλούμη, Σ. Χασιλίδη
Ψυχανάλυση και/ή Φεμινισμός
Ε. Βλαχάκη, Τ. Λαζαράτου, Γ. Χατζησταυράκης
Γυναικεία σεξουαλικότητα και ψυχική δομή
Γ. Χαλκιά, Π. Χατζητάσκος
Η θηλυκότητα: θεωρητικοί και κλινικοί προβληματισμοί
Μ. Δεδούλη, Ν. Παναγιωτοπούλου, Εμ. Στεφανουδάκης
Πλέοντας σε ταραχώδη νερά: η συνάντηση του θεραπευτή με την αναδυόμενη σεξουαλικότητα στην εφηβεία
Οργάνωση: Διαγνωστική και Θεραπευτική Μονάδα για το Παιδί “Σπύρος Δοξιάδης”
Α. Ασέρ, Τ. Καβαλιέρου, Γ. Ξυλούρης, Τζ. Σουμάκη
Συγκλίσεις και αποκλίσεις από το μητρικό σώμα: προσεγγίζοντάς τες μέσω της μεταβίβασης και της αντιμεταβίβασης
Γ. Ακριβάκης, Χ. Καραμανωλάκη, Α. Λεονάρδου, Α. Σταθόπουλος
ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ - ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Αναλυτική θεραπεία ομόφυλων ζευγαριών: κλινικά ζητήματα
Δ. Κυριαζής, Τζ. Σουμάκη
Οι πολλαπλές μορφές της θηλυκότητας: ψυχικές συγκρούσεις και διαμόρφωση εικόνας σώματος
Δ. Αναστασόπουλος, Δ. Γιαϊλόγλου, Μ. Κουφονικολάκου, Ι. Μαλογιάννης
Βίαιη αφύπνιση της σεξουαλικότητας και γυναικεία ταυτότητα
Δ. Αναγνωστόπουλος, Χρ. Γιαννοπούλου, Ιφ. Παντελάκη-Τσούξτου, Τζ. Σουμάκη
Πρωταρχική σκηνή και γυναικεία σεξουαλικότητα: κλινικοί προβληματισμοί
Οργάνωση: Τμήμα Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ,
Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Μ. Ασπραδάκη, Δ. Ζιάκας, Χ. Καραμανωλάκη, Ι. Παυλίδης, Δ. Τριβέλλας
Γυναίκες-μητέρες χωρίς παιδιά σε ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία: θεωρητικά και κλινικά ερωτήματα
Οργάνωση: Πρόγραμμα ευαισθητοποίησης στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία,
Ψ.Ν.Α.-Δαφνί
Φ. Βασιλόπουλος, Γ. Ισακίδου, Π. Καπουσούζης, Στ. Τουρνής
ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ
Τ. Λαζαράτου, Τζ. Σουμάκη
ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Προσοχή και Ερμηνεία: Μια επιστημονική προσέγγιση στην ενορατική αντίληψη στην ψυχανάλυση και τις ομάδες
Γρ. Βασλαματζής, Θ. Κατριός, Δ. Κυριαζής
Τα μαύρα λουστρίνια
Μ. Δούκα, Ε. Καλλιτεράκη
Ρου
Μ. Σπυροπούλου, Τζ. Σουμάκη
ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΠΟΠΤΕΙΕΣ
Εποπτεία κλινικού υλικού. Επόπτρια: C. Chabert
Εποπτεία κλινικού υλικού. Επόπτρια: J. Mitchell
Αριθμός συμμετεχόντων/χουσών σε κάθε εποπτεία: 30. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας για την εγγραφή. Οι εποπτείες θα διεξαχθούν στην Αγγλική γλώσσα
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ
08.00 - 09.00 Εγγραφές
09.00 - 10.00 Χαιρετισμοί – Εισαγωγή
10.00 - 11.15 Ολομέλεια – Ομιλίες
11.15 - 11.45 Διάλειμμα
11.45 - 12.45 Ειδική συνεδρία
12.45 - 14.15 Στρογγυλά τραπέζια / Ομάδες εργασίας
14.15 - 16.00 Μεσημβρινή διακοπή
16.00 - 18.00 Ολομέλεια – Προσκεκλημένη ομιλήτρια, Σχολιασμοί
18.00 - 18.30 Διάλειμμα
18.30 - 20.00 Βιβλίο / Εποπτεία / Ελεύθερες ανακοινώσεις
20.15 Δεξίωση
ΣΑΒΒΑΤΟ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ
09.00 - 10.30 Στρογγυλά τραπέζια / Ομάδες εργασίας
10.30 - 11.45 Ολομέλεια – Ομιλίες
11.45 - 12.15 Διάλειμμα
12.15 - 13.45 Ολομέλεια – Προσκεκλημένη ομιλήτρια, Σχολιασμός
13.45 - 16.00 Μεσημβρινή διακοπή
16.00 - 17.30 Στρογγυλά τραπέζια / Ομάδες εργασίας / Εποπτεία
17.30 - 18.00 Διάλειμμα
18.00 - 19.30 Στρογγυλά τραπέζια / Ομάδες εργασίας
19.30 - 20.30 Βιβλίο / Ομάδες εργασίας
ΚΥΡΙΑΚΗ 14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ
09.00 - 10.30 Ολομέλεια – Ομιλίες
10.30 - 12.00 Στρογγυλά τραπέζια / Ομάδες εργασίας
12.00 - 12.30 Διάλειμμα
12.30 - 14.00 Βιβλίο / Ελεύθερες ανακοινώσεις
14.00 - 15.00 Συμπεράσματα – Κλείσιμο Συμποσίου
Γλώσσες
Ελληνικά και Αγγλικά. Στις ομιλίες των προσκεκλημένων ομιλητών θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση.
Εγγραφή στο Συμπόσιο
Οι ενδιαφερόμενοι να παρακολουθήσουν το Συμπόσιο καλούνται να συμπληρώσουν και να αποστείλουν εγκαίρως στη Γραμματεία το Δελτίο Συμμετοχής συνοδευόμενο από αποδεικτικό καταβολής του δικαιώματος συμμετοχής.
Περισσότερα εδώ
