Ο ψυχολόγος Λάζαρος Βλαχόπουλος Σύμβουλος Β' ΙΕΠ, εκπόνησε τον Οδηγό για τις ψυχολογικές υπηρεσίες στο σχολείο (Οδηγός για σχολικούς ψυχολόγους σε σχολικά δίκτυα - ΣΔΕΥ, αλλά και γενικότερα στην σύγχρονη Γενική & Ειδική Αγωγή) για λογαριασμό του ΙΕΠ.
Διαβάζουμε μέσα από τον Οδηγό:
Παιδιά και νέοι σήµερα αντιµετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις. Πώς µπορεί η εµπειρία του σχολείου να τους βοηθήσει να ανταποκριθούν σε αυτές τις προκλήσεις; Εκπαιδευτικοί, γονείς και κοινωνία συµφωνούν πως χρειαζόµαστε µαθητές ικανούς και σίγουρους για τις δεξιότητές τους, παραγωγικούς, υπεύθυνους, αυριανά δηµιουργικά µέλη του κοινωνικού συνόλου. Ενώ η ακαδηµαϊκή επάρκεια είναι ύψιστης σηµασίας στην εγγράµµατη κοινωνία µας, η κοινωνικοποίηση και η συναισθηµατική ολοκλήρωση είναι επίσης ζωτικής σηµασίας. Επιπλέον, αυτές οι τρεις περιοχές ικανότητας αλληλοεξαρτώνται σε σηµαντικό βαθµό. Οι µαθητές µπορούν να πετύχουν ή να αποτύχουν ακαδηµαϊκά για πολλούς λόγους, συµπεριλαµβανοµένων της εκπαιδευτικής µεθοδολογίας, των κίνητρων, των σχέσεων µε τους συµµαθητές και τους δασκάλους, και της ικανότητας να αντιµετωπίσουν τις συναισθηµατικές προκλήσεις, το άγχος,
την αναπηρία, και πολιτιστικές ή γλωσσικές διαφορές.
Όταν χρησιµοποιούµε τον όρο «σχολικός ψυχολόγος» σε όλο το παρόν κείµενο, το χρησιµοποιούµε για να συµπεριλάβει:
Τους ψυχολόγους µε άδεια εργασίας (άδεια άσκησης επαγγέλµατος) µέσα στο εκπαιδευτικό µας σύστηµα οι οποίοι µπορεί να έχουν και τυπική µετεκπαίδευση στην σχολική ψυχολογία ή όχι.
Φυσικά είναι προτιµότερο να έχουν, χωρίς να σηµαίνει πως και αυτοί που δεν έχουν, δεν είναι δυνατόν να ανταπεξέλθουν στον ρόλο τους. Επίσης να σηµειώσουµε πως σε αρκετά µέρη του κόσµου η διδακτική εµπειρία θεωρείται επίσης σηµαντική για την πραγµάτωση του ρόλου.
Το πεδίο εφαρµογής της σχολικής ψυχολογίας (ως ειδικότητας της ψυχολογίας) περιλαµβάνει τη συνολική διάρκεια ζωής του παιδιού και του εφήβου. Ο σχολικός ψυχολόγος ερευνά το περιγεννητικό και αναπτυξιακό ιστορικό του παιδιού και του εφήβου, την οικογενειακή
κατάσταση, και τη λειτουργικότητά του στο σχολείο και την κοινότητα.
Οι σχολικοί ψυχολόγοι:
✓ επιδιώκουν δυναµικά να κατακτήσουν όλο και καλύτερη εξειδικευµένη κατάρτιση/εµπειρία τόσο στην ψυχολογία όσο και την εκπαίδευση, πολύ πέρα από το πιο γνωστό ρόλο της διεξαγωγής των αξιολογήσεων για τον καθορισµό των ειδικών εκπ/κών αναγκών,
✓ µπορούν να υποστηρίξουν τους κοινωνικούς, συναισθηµατικούς και ακαδηµαϊκούς στόχους µάθησης όλων των µαθητών, καθώς και να παρέχουν υπηρεσίες που επιδρούν στο άτοµο, σε µικρή οµάδα, στην τάξη, σε επίπεδο σχολείου ή ευρύτερα σύνολα, π.χ. σε επίπεδο ΣΔΕΥ
(ή περιοχή αρµοδιότητας ΚΕΔΔΥ),
✓ προετοιµάζουν τους µαθητές για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του κόσµου στον οποίο ζουν,
✓ εκπαιδεύουν τους µαθητές στην καλύτερη διαχείριση των κρίσεων άγχους, της επικοινωνίας τους µε το περιβάλλον και της έκφρασης των συναισθηµάτων τους,
✓ συνεργάζονται µε τους εκπαιδευτικούς, τους διευθυντές, τους γονείς, άλλους ειδικούς στο σχολείο και άλλους επαγγελµατίες υγείας ώστε να εξασφαλιστεί ότι κάθε παιδί µαθαίνει σε ένα ασφαλές, υγιές και υποστηρικτικό περιβάλλον.
Οι σχολικοί ψυχολόγοι µπορούν να συµβάλλουν σηµαντικά στην εκµάθηση και την υγιή ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων, ειδικά σε σχολικά περιβάλλοντα που αναγνωρίζουν πλήρως την αξία των υπηρεσιών τους.
Η επιστήµη της ψυχολογίας είναι θεµελιώδους σηµασίας για τη διδασκαλία, τη µάθηση και την ανάπτυξη του παιδιού. Οι σχολικοί ψυχολόγοι θα πρέπει να έχουν κατάρτιση και εµπειρία σε βασικούς τοµείς της ψυχολογίας φυσικά, αλλά και της εκπαίδευσης και θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν τις επιδιώξεις και των δύο πεδίων. Καταλαµβάνουν µια µοναδική κεντρική θέση στη σταυροδρόµι των δύο επαγγελµάτων, και ως εκ τούτου µπορούν να προωθήσουν σηµαντικά την ολοκλήρωση ενός ευρέος φάσµατος σχολικών στόχων στους τοµείς της συµπεριφοράς, της µάθησης και της ψυχικής υγείας.
Προσφέρουν έναν προσανατολισµό επίλυσης προβληµάτων, (κι αυτό αξίζει να το θυµόµαστε, ο σχολικός ψυχολόγος, ειδικά στο βαθµό που είναι πιστοποιηµένος σε συµβουλευτική ή/και ψυχοθεραπεία, είναι «εργαλείο» επίλυσης προβληµάτων) µε βάση την έρευνα, εµπειρικά αποδεδειγµένες πρακτικές, και λήψεις αποφάσεων βάση δεδοµένων, η οποία εφαρµόζεται στο σχεδιασµό και την εφαρµογή αποτελεσµατικών συµπεριφορικών / ακαδηµαϊκών παρεµβάσεων.
Ο ρόλος τους περιλαµβάνει την πρόληψη, την αξιολόγηση και την συµβουλευτική.
Οι σύγχρονες τεχνικές αξιολόγησης και παρέµβασης, καθώς και η πρακτική της σχολικής ψυχολογίας σε γενικές γραµµές, χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα:
✓ έµφαση στη διαβούλευση, λειτουργική αξιολόγηση της συµπεριφοράς, οικολογική αξιολόγηση του µαθητή (περιβάλλον & συστήµατα που εφαρµόζονται για το σχεδιασµό του εκπαιδευτικού έργου), κοινωνικές, συναισθηµατικές και συµπεριφορικές παρεµβάσεις,
✓ εστίαση στα αποτελέσµατα των παρεχόµενων εκπ/κών & υποστηρικτικών υπηρεσιών, στη λογοδοσία και στη λήψη αποφάσεων βάσει δεδοµένων που συνδέουν άµεσα την αξιολόγηση µε την παρέµβαση,
✓ εστίαση στην ευεξία και υγεία, την πρόληψη, την παροχή συµβουλών και την οικοδόµηση ικανοτήτων, και όχι στην παθολογία, τις µειονεξίες και στην ετικετοποίηση, και
✓ προσανατολισµός που να χαρακτηρίζεται από την παροχή ενός ολοκληρωµένου, ολιστικού προγράµµατος υπηρεσιών σχολικής ψυχολογίας σε όλους τους µαθητές, τις οικογένειές τους και σε όσους τους υπηρετούν (εκπ/κές και βοηθητικές ειδικότητες), µέσα στο σχολικό σύστηµα
